Η σκιά και το φως

 Μια ασπρόμαυρη ματιά σ' έναν έγχρωμο κόσμο

 

 

 

Keith Richards - Life

Στην Rock φιλολογία κυκλοφορεί μία πασίγνωστη ρήση, "Αν γίνει πυρηνικός πόλεμος δύο είδη θα καταφέρουν να επιζήσουν, οι κατσαρίδες και ο Keith Richards". Και αυτό γιατί με ότι έχει ζήσει και έχει περάσει αυτός ο άνθρωπος, είναι απορίας άξιο πως καταφέρνει και επιβιώνει, και μάλιστα στα 70κάτι του. Η απάντηση στο βιβλίο "Life", την αυτοβιογραφία του, που κυκλοφόρησε πριν λίγα χρόνια, και σε Ελληνική μετάφραση.

Ποιός είναι ο Keith Richards το γνωρίζουν όλοι όσοι ασχολούνται έστω και λίγο με την Rock μουσική. Ιδρυτής μαζί με τον Mick Jagger του μεγαλύτερου, σε αξία και διάρκεια, Rock συγκροτήματος όλων των εποχών, των Rolling Stones. Είναι γνωστό ότι ο Keith Richards ήταν ο βασικός συνθέτης όλων των τραγουδιών των Rolling Stones, ασχέτως αν όλα φέρνουν την υπογραφή των "The Glinner Twins"  Jagger/Richards. Όπως αναφέρει και ο ίδιος στο βιβλίο, ο Jagger έβαζε πολλές μουσικές ιδέες και κυρίως τους στίχους των τραγουδιών, οι οποίοι και του κατέβαιναν κατά ριπές.

Mick Jagger - Keith Richards

Ο Keith Richards βρίσκεται πίσω από μερικά από τα κορυφαία κιθαριστικά riffs της ιστορίας και είναι ο δημιουργός πολλών από τα κορυφαία Rock τραγούδια όλων των επόχών όπως είναι τα Satisfaction, Jumpin' Jack Flash, Honky Tonk Women, Brown Sugar, Gimme Shelter, Angie, Stray Cat Blues, Sympathy for the Devil και δεκάδων άλλων. Για πολλούς ο καλύτερος Rock κιθαρίστας.

Στην αυτοβιογραφία του, ο Keith Richards ξεγυμνώνεται μπροστά στον αναγνώστη, βγάζει τα εσώψυχά του. Διηγείται την ζωή του με ένα άμεσο και ειλικρινή τρόπο, πολλές φορές με γλαφυρότητα και έντονη κυνικότητα. Παρασύρει τον αναγνώστη σε ένα υπέροχο ταξίδι μέσα από την ιστορία των Rolling Stones, αλλά και ολόκληρης της Rock κουλτούρας, της οποίας ήταν βασικός πρωταγωνιστής.

Μιλά για την γνωριμία του με τον Mick Jagger (ήταν συμμαθητές), για την αγάπη τους για τα blues, για την ίδρυση των Rolling Stones, για τον Brian Jones και για τον θάνατό του, για το πως άρχισαν να γράφουν τραγούδια, για την χρήση και κατάχρηση ναρκωτικών ουσιών, για τα ταξίδια τους, τις βίλες στην Ν. Γαλλία και την φορολογική εξορία τους εκεί. Μιλά επίσης για την φιλία του με τον John Lennon, για τις επεισοδιακές συναυλίες τους στην Αμερική, για την επιβίωση του από τα ναρκωτικά, για τις γυναίκες της ζωής του και ιδιαίτερα για την Ανίτα Πάλεμπεργκ και την Πάτυ Χάνσεν, για τα παιδιά του, την Άντζελα, για την οποία έγραψε το Angie, για τις συλλήψεις τους από την αστυνομία, για την ψυχρότητα στην σχέση του με τον Mick Jagger, για την δημιουργία του καλύτερου άλμπουμ τους, το "Exile on main street" που το θεωρεί σαν το μεγαλύτερο δημιούργημα του. 

Με το απολαυστικό και ειλικρινές - όπως ήταν πάντα - ύφος του, διηγείται την ιστορία της ζωής του και της Rock μουσικής και κουλτούρας. Αξίζει να το διαβάσετε.

Οι ψυχές των γερόντων - Κ. Καβάφης

Μες στα παληά τα σώματά των τα φθαρμένα

κάθονται των γερόντων η ψυχές.

Τι θλιβερές που είναι η πτωχές

και πως βαρυούνται την ζωή την άθλια που τραβούνε.

Πως τρέμουν μην την χάσουνε και πως την αγαπούνε

η σαστισμένες κι αντιφατικές

ψυχές, που κάθονται - κωμικοτραγικές -

μες στα παληά των τα πετσιά τ' αφανισμένα.

Κ. Π. Καβάφης

1901

Ο Γιάννης Τσαρούχης απαγγέλει

Αρθούρος Ρεμπώ - Μια εποχή στην κόλαση - Ελεεινές σελίδες από το σημειωματάριο ενός κολασμένου

Ο Αρθούρος Ρεμπώ είναι μία ιδιαίτερη περίπτωση στην λογοτεχνία. Στα δεκαεννιά του κλείνει τους λογαριασμούς του με την ποίηση, και αλλάζει την εικόνα και την πορεία της. Δεν συμβαίνει συχνά ένας άνθρωπος, σ' αυτή την ηλικία, να επηρεάζει σε τέτοιο βαθμό τη σύγχρονη ποίηση. Είναι (όπως έχει αποκληθεί) Ηγέτης του συμβολισμού;  Θεμελιωτής του μοντερνισμού;  Ποιητής της εξέγερσης;  Αναρχικός ποιητής; Καταραμένος ποιητής;

     

1854 - 1891

Αρκετοί ποιητές του 20ού αιώνα επηρεάστηκαν από τον Ρεμπώ, και ειδικότερα από την ελεύθερη φόρμα της ποίησής του, σε τέτοιο βαθμό ώστε να θεωρείται ένας από τους «πατέρες» του μοντερνισμού. Σημαντική επιρροή άσκησε στους Γάλλους υπερρεαλιστές, με τον Αντρέ Μπρετόν να τον ονομάζει «σουρρεαλιστή στην πρακτική της ζωής και αλλού». Επίσης θεωρείται, και είναι, η βασική επιρροή των μπήτνικς ποιητών και συγγραφέων. Τόσο το λογοτεχνικό του έργο, όσο και η περιπετειώδης ζωή του, διαμόρφωσαν την εικόνα ενός επαναστατικού καλλιτέχνη ή όπως τον αποκάλεσε ο Αλμπέρ Καμύ, ενός «ποιητή της εξέγερσης», αποτελώντας είδωλο των φοιτητών του Μάη του '68, διανοούμενων μουσικών, εισάγοντας τα ρομαντικά ιδεώδη στον 20ο αιώνα.

Με την ποίηση του ενέπνευσε ροκ καλλιτέχνες όπως ο Τζιμ Μόρισον, ο Μπομπ Ντίλαν, ο Τζον Λένον και η Πάτι Σμιθ.                                                                        

    Η Patti Smith στον τάφο του Ρεμπώ 

                                                                       

  

                                                  

Ωδή στον Ρεμπώ από την Patti Smith

Η σχέση Ρεμπώ και Βερλέν μεταφέρθηκε το 1995 στον κινηματογράφο, με την ταινία Καταραμένη σχέση (Total eclipse), σε σκηνοθεσία της Ανιέσκα Χόλαντ και πρωταγωνιστή τον Λεονάρντο Ντι Κάπριο. 
Ο Μπέντζαμιν Μπρίτεν μελοποίησε τμήμα των Εκλάμψεων (έργο 18, 1939) σε ένα σύνολο τραγουδιών για σοπράνο ή τενόρο.

Σε ηλικία μόλις 19 ετών, ο Ρεμπώ γράφει, την άνοιξη του 1873, το καλύτερο του ποίημα, το "Μια εποχή στην κόλαση",  το μόνο που εκδόθηκε όσο εκείνος ζούσε. Ένα πεζό ποίημα, ένα κείμενο προσωπικού χαρακτήρα, ένα είδος εσωτερικού μονολόγου - παραληρήματος. Ένα ποίημα, στίχους του οποίου είναι δύσκολο να μην έχει κάποιος συναντήσει σαν σκόρπιες φράσεις. Ένα κείμενο καθρέπτης, που ο καθένας μπορεί να δει μέσα τον εαυτό του. Είναι η κατάθεση μιας ψυχής που επιλέγει την κόλαση και ψάχνει τα όρια της, σαρκάζει τον εαυτό της. Με εφηβική ματαιοδοξία και πείσμα απομακρύνεται από την ομορφιά, την ελπίδα, την εξουσία, την χαρά, την πατρίδα, την θρησκεία. Είναι η πορεία ενός ανθρώπου που διερευνά τα σύνορα της συνείδησης, εκεί που είναι το απαγορευμένο, η αμαρτία, η δυστυχία και η τρέλα. Όταν τον ρώτησε η μητέρα του τι θέλει να πει με το "Μια εποχή στην κόλαση", απάντησε, "Ήθελα να πω ό,τι ακριβώς λέει κατά λέξη και τα πάντα"

                                                 

Οι 10 + 1 καλύτεροι μου δίσκοι

Ένα από τα αγαπημένα θέματα σε συζητήσεις περί μουσικής, ήδη από την δεκαετία του 70, ήταν το εξής: " αν βρεθείς ναυαγός σ' ένα ερημονήσι και περάσεις το υπόλοιπο της ζωής σου εκεί, ποιους 10 δίσκους θα ήθελες να έχεις μαζί σου;" Δίσκους που δεν μπορείς να κάνεις χωρίς αυτούς και έχεις αγαπήσει περισσότερο. Την σημερινή εποχή της υπερπληροφόρησης, των mp3 και download, νομίζω ότι αυτό το ερώτημα δεν απαντιέται εύκολα, κυρίως από νέους ανθρώπους που έχουν μάθει να ακούν μουσική από το κινητό ή το computer και το Youtube, και ακούν μεμονωμένα τραγούδια, hits, και όχι ολοκληρωμένη την δουλειά ενός καλλιτέχνη. 

Οι μεγαλύτεροι όμως που έχουν ακούσει μουσική κυρίως από βινύλια, αναγκαστικά άκουγαν όλο τον δίσκο, λόγω της δυσκολίας επιλογής κάποιου τραγουδιού, με αποτέλεσμα να έχουν μία ολοκληρωμένη άποψη της δουλειάς του μουσικού. Έριχνες την βελόνα στο αρχικό κομμάτι και την σήκωνες στο τέλος της κάθε πλευράς του βινυλίου.

Αυτοί είναι οι δικοί μου 10+1 καλύτεροι δίσκοι (δεν κατάφερα, παρά την μεγάλη προσπάθεια μου, να αφήσω κάποιον δίσκο εκτός, για να παρουσιάσω δεκάδα. Έτσι λοιπόν 10+1 δίσκοι). Με πάρα πολλούς αναπληρωματικούς, που κτυπούν την πόρτα της ενδεκάδας αυτής με σοβαρές αξιώσεις.

Οι δίσκοι δεν παρουσιάζονται αξιολογικά, αλλά κατά θεματική ενότητα. Αν ρωτήσει κανείς ποιον από αυτούς θεωρώ τον καλύτερο, η απάντηση είναι σαφής και κατηγορηματική: Miles Davis - Kind of blue

1.  Traffic - John Barleycorn must die 1970

Ο απόλυτος progressive-jazz-folk-rock δίσκος. Μουσική μέχρι τα όρια της ανθρώπινης ικανότητας. Τα λόγια, στα 5 από τα 6 κομμάτια του άλμπουμ, μάλλον αποτελούν επένδυση στην οργιαστική  μουσική πανδαισία, που σκάρωσε στα 22 του χρόνια ο Steve Winwood. Ποτέ δεν μπόρεσε να το ξεπεράσει. Και κανένας άλλος κατά την γνώμη μου.

Empty pages

2.  Neil Young - Harvest  1972

Country rock, pedal steel κιθάρες, που και που ηλεκτρικές κιθάρες στο γνώριμο ύφος του, αλλά και συμφωνική ορχήστρα. Μελαγχολική διάθεση, αλλά τραγουδά την εκπλήρωση μιας νέας αγάπης. Απίστευτες μελωδίες. Ο καλύτερος Neil Young. Μπορώ να τον ακούω μέρες ολόκληρες, όπως εδώ και 40 χρόνια περίπου.

Words

3.  Rolling Stones - Exile on main street  1972 

Ο καλύτερος δίσκος των Rolling Stones, ο καλύτερος δίσκος που έφτιαξε ποτέ ο Keith Richards (γιατί τα τραγούδια τα έγραψε μόνος του). Το αριστούργημα των Stones. Ο καλύτερος διπλός δίσκος ever. Απίστευτα κιθαριστικά riffs και σόλο, από τον Keith Richards και τον Mick Taylor. Ένα αμάλγαμα από blues, rock and roll, soul και country (πάντα είμασταν μία country - blues μπάντα  λέει ο Keith). Το πιο Διονυσιακό άλμπουμ όλων των εποχών.

Rocks off

4.  The Beatles - Sgt. Pepper's Lonely Hearts Club Band  1967

Το άλμπουμ σταθμός για τους Beatles αλλά και για την ιστορία της ροκ μουσικής. Οι 4 φοβεροί τύποι ενσωμάτωσαν τέλεια την ψυχεδέλεια, το art-rock, την ανατολική φιλοσοφία, το rock 'n' roll, σε ένα άλμπουμ μετά από το οποίο δεν υπήρχαν κανόνες να ακολουθηθούν. Οι ροκ και ποπ μπάντες μπορούσαν να δοκιμάσουν τα πάντα πλέον. Άσχετα αν, πολύ λίγοι το κατάφεραν. 

A Day In The Life

5.  Velvet Underground and Nico  1967

Ο πιο επιδραστικός δίσκος στην ιστορία της ροκ μουσικής. Ο δίσκος που ξεπρόβαλε από την σκοτεινή πλευρά της Νέας Υόρκης και μίλησε για το περιθώριο όσο κανένας άλλος, με τόσο αληθινό τρόπο. Ο δίσκος που αγγίζει το Υψηλό με υλικά από υπονόμους. Ο δίσκος, που όπως είπε ο Brian Eno, μπορεί να πούλησε μόνο 30.000 τα πέντε πρώτα χρόνια, αλλά καθένας που τον άκουσε έφτιαξε μια μπάντα. Η κιθάρα του Lou Reed και η βιόλα του John Cale φτιάχνουν ένα εφιαλτικό τοπίο για κάθε πονεμένη ψυχή. Ο δίσκος που δεν έχει τόπο και χρόνο. Ο δίσκος που κυκλοφόρησε το '67, αλλά θα μπορούσε να κυκλοφορήσει το '77, το '87, το 2017. Ο δίσκος που ήρθε από και ανήκει στο μέλλον. Η ιδρυτική στιγμή του punk, και μαζί η υπέρβασή του. Ο δίσκος που κρύβει μέσα του τον David Bowie και τον Iggy Pop, τους Joy Division, τους Talking Heads, τους Television και όλη, την μετά από μια δεκαετία, post punk σκηνή. Τα μπλουζ μιας μεγαλούπολης βουτηγμένης στην αμαρτία. Και όπως είπε κάποιος "είναι ένας ιός που μεγαλώνει και μικραίνει και προσαρμόζεται και αναπτύσσεται και εξελίσσεται και σου τρίβει τον κώλο και το μυαλό και θα το κάνει για πάντα".

Venus in furs

6.  Bob Dylan - Highway 61 Revisited  1965

Ο δίσκος με τον οποίο ο Bob Dylan ξανάγραψε τους κανόνες για την ποπ μουσική. Ένα δίσκος γεμάτος με σουρρεαλιστικές εικόνες, εμποτισμένος από τον εκπληκτικό ήχο του οργάνου του Al Cooper (ο οποίος το πρωτόπιασε στα χέρια του κατά την ηχογράφηση αυτού του άλμπουμ). Ο δίσκος που περιέχει το απόλυτο τραγούδι, τον εδώ και 50 χρόνια rock ύμνο,  το Like a Rolling Stone. 

Like a rolling stone

7. Eyeless in Gaza - Photographs as memories  1981

Αόματος στην Γάζα : Τι είναι τώρα αυτό το πράγμα; Τι παίζουν αυτοί οι δύο περίεργοι τύποι; Έλα ντε; Δεν υπάρχει στυλ. Δεν κατατάσσονται πουθενά. Είναι μια κατηγορία μόνοι τους. Είπαν για αυτούς ότι παίζουν synth-pop (που αναπτύχθηκε πολύ την δεκαετία του '80). Synth ναι, υπάρχει πολύ synthesiser στα τραγούδια τους. Pop όμως; Αυτά τα άξεστα και ανυπόφορα τραγούδια; Που ψάχνεις να βρεις ίχνος μελωδίας μέσα τους; Αν όμως ξεπεράσεις το πρώτο άκουσμα του δίσκου και επιμείνεις λίγο παραπάνω, τότε κόλλησες, κόλλησες εσύ και αυτός μαζί σου σαν βδέλλα, και δεν φεύγει με τίποτα. Απίστευτη μουσική, άγρια, ειρωνική, μελαγχολική, κιθάρες που ουρλιάζουν, σαξόφωνο (ή synth;) βγαλμένο από τις πιο άγριες και εμπνευσμένες στιγμές του Charlie Parker. Και αυτή η εκπληκτική φωνή του Martyn Bates, που σε ξενίζει και σε αποστρέφει στην αρχή; Μετά από αρκετά ακούσματα καταλαβαίνεις ότι ο Martyn Bates χρησιμοποιεί την φωνή του σαν ένα άλλο όργανο που φωνάζει, ψιθυρίζει, τραγουδά ή ουρλιάζει, αλλά είναι ένα εκπληκτικό όργανο. Κολλημένος άγρια, εδώ και τριάντα-τόσα χρόνια μαζί του!

Seven Years

8. Θανάσης Παπακωνσταντίνου - Βραχνός προφήτης  2000

"Κοιτάς απ' το παράθυρο, καπνίζουν τα πηγάδια. Χιόνι κι ανάψαν τη φωτιά στον κάτω κόσμο"

 "Όσοι με γέλασαν,όσοι με κέρασαν 

  πικρό ποτήρι κι άχρηστους κανόνες,

θα ηττηθούν απ' ό,τι πιο αδύναμο

από τη χλόη που σκεπάζει ερειπιώνες."

 Ο καλύτερος (κατά την γνώμη μου βέβαια) δίσκος που έχει ηχογραφηθεί ποτέ από Έλληνα μουσικό στην χώρα μας. Είδος μουσικής; βλαχορόκ, βλαχοπάνκ και βλαχοψυχεδέλεια (όπως λέει ο ίδιος). Παράδοση ταιριασμένη τέλεια με ροκ, τζαζ, έθνικ. Σμίξιμο παραδοσιακών οργάνων με ηλεκτρικές κιθάρες. Τζουράς, γκάιντα, λαούτο, ντουντούκ, ηλεκτρική κιθάρα, μπάσο, τρομπέτα, ντραμς σε απόλυτη ισορροπία. Μουσικές ιδέες έξω από τα εγχώρια δεδομένα. Στίχοι ποιητικοί, σουρεαλιστικοί. Εξαιρετικοί οι μουσικοί που τον συνοδεύουν, ο Αγγελάκας στις καλύτερες ερμηνευτικές του στιγμές και στην ενορχήστρωση ο Μπάμπης Παπαδόπουλος (Τρύπες) που παίζει και τις εκπληκτικές κιθάρες. Ότι πιο προοδευτικό έχει γραφτεί ποτέ εδώ. Τελεία.

Σαμπάχ

9. Θάνος Μικρούτσικος - Ο Σταυρός του νότου  1979

Δίσκος σταθμός για την Ελληνική δισκογραφία. Ο Θάνος Μικρούτσικος μελοποιεί εξαιρετικά τα ποιήματα του Νίκου Καβαδία, ο Γιάννης Κούτρας τραγουδά με αξιοσημείωτη αγάπη και αφοσίωση τα εξαιρετικά τραγούδια.και αλλάζουν τα μουσικά πράγματα στην Ελλάδα. Αρχίζει αυτό που αργότερα ονομάστηκε "έντεχνο τραγούδι". 

"Ο μπούσουλας είναι που στρέφει ή το καράβι"

Federico Garcia Lorca

10. Miles Davis - Kind of blue  1959

Νοιώθω αδύναμος να γράψω δυο κουβέντες για αυτό το δίσκο, όταν έχουν γραφτεί τόσα και τόσα αυτά τα 55 χρόνια ύπαρξης του. Ο απόλυτος δίσκος τζαζ; Η κορύφωση της μουσικής ιδιοφυΐας; Για την ιστορία θα πω μόνο πως, όταν μάζεψε ο Miles Davis αυτούς τους εξαιρετικούς μουσικούς, δηλ. τους John Coltrane, Bill Evans, Cannobal Adderley, Paul Chambers και Jimmy Cobb για την ηχογράφηση, αυτοί δεν ήξεραν τι θα παίξουν. Δεν είχαν κάνει καμία πρόβα. Τους έδειξε κάτι προσχέδια και μπήκαν στο στούντιο και πάνω σ' αυτά αυτοσχεδίασαν. Το αποτέλεσμα ήταν η καλύτερη μουσική που χαράχτηκε πάνω στα αυλάκια ενός βινυλίου από ανθρώπινο χέρι!                                

"Είναι το ομορφότερο, αργό, ομιχλώδες, οπιομανές πιστολίδι της Αμερικής. Το σόλο του Coltrane στο Flamenco Sketches, ο Miles να τον επιβλέπει, τώρα επιτίθεται αλλά αργεί, αργεί επίτηδες στο μπάσιμο του All Blues, κρατιέται, βαστάει....δίνει! Και τον ξανασκεπάζει  ο Trane στο σόλο του So What, ξέρουν ακριβώς τι κάνουν, ως και τα λάθη είναι τέλεια, οι ελλείψεις, Blue in Green, σταγόνα σταγόνα ο Evans, οι χορδές του πιάνου τεντωμένες, εκεί, τεντωμένες και χαλαρές. Αργά. Βγαίνουν από την σιωπή. Σηκώνονται. Είναι ακίνητοι στον χρόνο. Τέλειοι. Αμήν".                                          Μάκης Μαλαφέκας: Μάιλς Ντέιβις Εκτός κλίμακας

Flamenco Sketches

11. John Coltrane - A Love Supreme  1965

Το δώρο του στον θεό!

Το εξαιρετικό συγκρότημα (ένα από τα καλύτερα στην ιστορία) του John Coltrane, οι McCoy Tyner, Elvin Jones και Jimmy Garrison, ήξεραν μόνο αμυδρά τι θα ηχογραφήσουν εκείνο τον Δεκέμβρη του 1964. Ο μεγάλος όμως σαξοφωνίστας ήταν προετοιμασμένος για αυτό από χρόνια. Έχοντας ξεπεράσει μόνος του το πρόβλημα με την ηρωίνη και όντας βαθιά θρήσκος, είχε ετοιμάσει μέσα του την ΥΠΕΡΤΑΤΗ ΑΓΑΠΗ. Αυτό θα εκφράσει μέσα από αυτό το αριστούργημα. Πόσο πιο ωραία μπορεί κάποιος να μιλήσει με τον Θεό; 

Το γκρουπ αμέσως μετά διαλύθηκε, μετά από πολλά χρόνια που έπαιζαν μαζί, και ο McCoy Tyner είπε ότι πλέον δεν μπορούσαν να παίξουν με τον John Coltrane, γιατί αυτός βρισκόταν σε ένα υπερβατικό στάδιο και δεν τον καταλάβαιναν, "επικοινωνούσε με το σαξόφωνό του με κάποιο υπερβατικό ον".

Σαν ένα ταξίδι αφύπνισης, κατανόησης και πνευματικής εξύψωσης, το A Love Supreme είναι κοντά στη τελειότητα.

Aknowledgement

Αυτό είναι το Top 10+1 μου. 

Δεν έχω συμπεριλάβει δίσκους κλασσικής μουσικής, που υπεραγαπώ, γιατί δεν είναι ηχογραφημένοι από τους ίδιους τους μουσικούς - συνθέτες, αλλά είναι αποδόσεις - εκτελέσεις άλλων μουσικών σε έργα άλλων.

Γκρέγκορυ Κόρσο, ο παραγνωρισμένος Βeat ποιητής

O τελευταίος της γενιάς των Beat, των δαιμόνων αυτών της Αμερικάνικης ποίησης, ο πιο αθόρυβος, απλός και ανεπιτήδευτος απ’ όλους, ήταν ο Γκρέγκορι Κόρσο (Gregory Corso).

Τι ήταν η γενιά των Beat (Beat generation); Όταν ρωτήθηκε κάποτε ο Άλλεν Γκίνσμπεργκ (Allen Ginsberg) απάντησε ότι "είμαστε μια παρέα φίλων με την ίδια σκέψη". Αυτή η παρέα με την ίδια σκέψη, μαζεύτηκε στο Σαν Φρανσίσκο στα μέσα του '50, και διάλεξαν την πνευματική πλευρά της ζωής, αρνούμενοι τα υλικά οφέλη που τους πρόσφερε η κοινωνία της αφθονίας. Ταυτίστηκαν με τους περιθωριακούς, τους αλήτες που γυρίζουν ταξιδεύοντας, αρνούμενοι πλούτη, δύναμη και καριέρα. Ονειρεύονταν ταξίδια σε τεχνητούς παραδείσους, ταξίδευαν χιλιάδες χιλιόμετρα και η επιθυμία τους ήταν η ελευθερία και η ικανότητα τους να ζουν μ' ένα ρυθμό που σκοτώνει. Έπρεπε να αγγίξουν την υπερβολή. Όπως ειπώθηκε για αυτούς "έζησαν το ζενίθ και το ναδίρ της ανθρώπινης συμπεριφοράς, χωρίς να αφιερώσουν χρόνο σ' ό,τι βρισκόταν ανάμεσα". 
Στην όχι ιδιαίτερα μεγάλη ομάδα των Beat ήταν ο Tzak Κέρουακ (Jack Kerouac), ο Άλλεν Γκίνσμπεργκ, ο Γουίλλιαμ Μπάροουζ (William Burroughs), ο Λώρενς Φερλινγκέττι (Laurence Ferlinghetti), ο Πήτερ Ορλόφσκυ (Peter Orlovsky), ο Νηλ Κάσσαντυ (Neal Cassady), ο Γκάρρυ Σνάιντερ (Garry Snyder), ο Μάικλ ΜακΚλιούρ (Michael McClure), ο Γκρέγκορυ Kόρσο. 

Ο Κόρσο ήταν ο μοναδικός Nεοϋορκέζος μπίτνικ και ήταν ένας πραγματικά περιθωριακός. Πέρασε από διάφορα ορφανοτροφεία μετά το διαζύγιο των γονιών του, και στα 12 χρόνια του κατέληξε στο αναμορφωτήριο για την κλοπή ενός ραδιοφώνου. Στη φυλακή αγάπησε το διάβασμα και κυρίως την ποίηση. Διάβασε τον Ντοστογιέφσκι, τον Μάρλοου, τον Σταντάλ, και τους ποιητές Πέρσυ Σέλεϋ και Γουίλιαμ Μπλέικ. Το 1950, γνώρισε τον Γκίνσμπεργκ σε ένα μπαρ, κι αυτός τον ενεθάρρυνε να συνεχίσει το γράψιμο. Εντάχτηκε στο σκληρό πυρήνα των Beat (Γκίνσμπεργκ, Κέρουακ, Κάσσαντυ), και τους ακολούθησε στο Σαν Φρανσίσκο στα μέσα της δεκαετίας του `50. Μαζί με τον Γκίνσμπεργκ, έγραφαν στο μανιφέστο των Beat "Η Λογοτεχνική Επανάσταση στην Αμερική: ανήκουμε στους Αμερικάνους ποιητές που έχουν αναλάβει το καθήκον, με αγγελικές σάλπιγγες ανά χείρας, να αναγγείλουν τη δυσαρέσκειά τους, τις απαιτήσεις τους, την ελπίδα τους, τα τελεσίδικα υπέροχα αδιανόητα όνειρά τους".

Έγραψε πολλές ποιητικές συλλογές (Gasoline, Happy Birthday of Death, The Mutation of Spirit), και τα πιο γνωστά του ποιήματα είναι το Marriage και το βίαιο κι αμφιλεγόμενο Bomb. Ο Γκίνσμπεργκ δήλωνε συχνά ότι ο ίδιος ήταν σκέτη απάτη, πως ο πιο αυθεντικός απ’ όλους, ο πραγματικά μεγάλος ποιητής των Beat ήταν ο Γκρέγκορυ Κόρσο. 

Τρία εξαιρετικά ποιήματα του Γκρέγκορυ Κόρσο

The Whole Mess … Almost

Έτρεξα έξι πατώματα μέχρι το μικρό επιπλωμένο δωμάτιο μου.

Άνοιξα το παράθυρο κι άρχισα να πετάω έξω αυτά τα πράγματα που είναι πιο σημαντικά στη ζωή.

Πρώτη η Αλήθεια, να στριγκλίζει σαν απεργοσπάστης :

«Μη! Θα πω απαίσια πράγματα για σένα!»

«Α ναι; Λοιπόν δεν έχω τίποτα να κρύψω … Έξω!»

Μετά ήταν η σειρά του Θεού, κλαψούριζε λαμπερός και έκπληκτος

«Δεν φταίω εγώ! Δεν είμαι εγώ η αιτία για όλα αυτά!»

«Έξω!»

Μετά η Αγάπη, να με δωροδοκεί με ερωτόλογα : «Δεν θα γνωρίσεις ποτέ την σεξουαλική ανικανότητα! Όλα τα κορίτσια στα εξώφυλλα της Vogue, όλα δικά σου!»

Έσπρωξα τον χοντρό της κώλο έξω ουρλιάζοντας : «Πάντα τέλειωνες μ’ ένα παράπονο!»

Σήκωσα πάνω την Πίστη, την Ελπίδα, την Ελεημοσύνη … κι οι τρεις κολλημένες μαζί : «Χωρίς εμάς σίγουρα θα πεθάνεις!»

«Με εσάς θα μουρλαθώ. Αντίο!»

Μετά η Ομορφιά … αχ η Ομορφιά, καθώς την οδηγούσα προς το παράθυρο της είπα : «Ήσουν ό,τι αγαπούσα περισσότερο στη ζωή αλλά είσαι φονιάς … η Ομορφιά σκοτώνει!»

Πραγματικά δεν είχα σκοπό να την ρίξω. Έτρεξα κάτω αμέσως φτάνοντας ακριβώς στην στιγμή για να την πιάσω «Με έσωσες!» κλαψούρισε. Την άφησα κάτω και είπα : «Δρόμο!»

Πήγα πίσω στον έκτο όροφο, πήγα για τα Λεφτά, αλλά δεν υπήρχαν καθόλου Λεφτά για να πετάξω.

Το μόνο πράγμα που είχε απομείνει στο δωμάτιο ήταν ο Θάνατος και κρυβόταν κάτω απ’ το νεροχύτη.

«Δεν είμαι αληθινός!» είπε κλαίγοντας. «Είμαι απλά μια φήμη που διαδίδεται απ’ τη ζωή …»

Γελώντας τον πέταξα έξω, μαζί το νεροχύτη κι όλα αυτά και ξαφνικά συνειδητοποίησα ότι το Χιούμορ ήταν το μόνο που είχε απομείνει.

Το μόνο που μπορούσα να κάνω με το Χιούμορ ήταν να πω : «Έξω απ’ το παράθυρο με το παράθυρο!».

Η αμφισβήτηση της αλήθειας

Όντας Ποιητής

εστία ησυχασμού δεν βρίσκεις

Και το μπαούλο της ματαιότητάς μου

το πέταξαν στο πεζοδρόμιο

- ο καθρέφτης έσπασε

Κοιτάζω και βλέπω

έναν παλιωμένο ποιητή

- πόσο γλυκό-θλιμμένο

ερείπιο είναι ο ποιητής

Λέει η καλή καρδιά μου:

«Ανοησίες, όχι, φταίει ο καθρέφτης

που ‘χει σπάσει»

Αν και η αλήθεια δεν είναι πια αφέντης μου

ψέματα για αλήθεια δεν θα πω

Παράτησα για πάντα το μπαούλο

με τα ποιήματά μου

με γύρισα την άλλη μέρα

και είδα έναν Κινέζο

να κλαίει κάτω απ’ τον ήλιο.
   (μετ. Γιάννης Λειβαδάς)

Γραμμένο στα σκαλοπάτια του Πορτορικάνικου Χάρλεμ

  

Υπάρχει μια αλήθεια που βάζει όρια στον άνθρωπο

Μια αλήθεια που τον εμποδίζει να πάει μπροστά

Ο κόσμος αλλάζει

Ο κόσμος το ξ έ ρ ε ι πως αλλάζει

Βαριά είναι η λύπη της μέρας

Οι γέροι έχουν όψη καταδίκης

Οι νέοι παραγνωρίζουν τη μοίρα τους στην όψη αυτή

Αυτό είναι αλήθεια

Μα δεν είναι αλήθεια ολότελα.

Η ζωή έχει νόημα

Και δεν ξέρω το νόημα

Ακόμα κι όταν την ένιωσα δίχως νόημα

Είχα ελπίδα και προσευχήθηκα και ξεστόμισα ένα νόημα

Δεν ήταν όλα ποίηση παιχνιδιάρα

Υπήρχαν χρέη να ξεπληρωθούν

Καλώντας Θεό και Θάνατο

Είχα μια άγρια επιθυμία μαζί τους να τα βάλω

Ο Θάνατος αποδείχτηκε νόημα να μην έχει δίχως τη Ζωή

Ναι ο κόσμος αλλάζει

Ο Θάνατος όμως μένει ίδιος

Τον άνθρωπο παίρνει μακριά απ’ τη Ζωή

Αυτό είν’ το μόνο νόημα που κατέχει

Και συνήθως είναι μια θλιβερή υπόθεση

Τούτος ο Θάνατος

Είχα μια αθωότητα είχα μια σοβαρότητα

Είχα ένα χιούμορ να με γλιτώνει από την αδαή φιλοσοφία

Μπορώ να ψευδίζω τα πιστεύω μου

Μπορώ μπορώ

Γιατί θέλω να ξέρω το νόημα των πάντων

Μα κάθομαι σαν κάτι τσακισμένο

Βογκώντας! Ω, τι ευθύνη

Σου αναθέτω Γκρέγκορυ

Θάνατο και Θεό

Σκληρό σκληρό είναι σκληρό

Έμαθα πως η ζωή δεν ήταν όνειρο

Έμαθα πως η αλήθεια εξαπατούσε

Ο άνθρωπος δεν είναι θεός

Η Ζωή είναι ένας αιώνας

Ο Θάνατος στιγμή μία.

    (μετ. Γιάννης Λειβαδάς)

Κατά τον Δαίμονα εαυτού ή ο δαιμόνιος Jim Morrison

Μια Ελληνική φράση που έγινε γνωστή όταν οι συγγενείς του Jim Morrison την έγραψαν στον τάφο του, κάτω από το όνομα του. Στον τάφο που έφτιαξαν αρκετά χρόνια μετά τον θάνατό του.

Τι σημαίνει άραγε η φράση αυτή; Γιατί την έβαλαν στον τάφο του Jim Morrison;

Θα προσπαθήσω να απαντήσω σ' αυτά τα 2 ερωτήματα, αφενός μεν ερμηνεύοντας την φράσης μέσα από ιστορικά και ετυμολογικά στοιχεία, αφετέρου δε, συνδέοντας την με τον Jim Morrison, μέσα από σελίδες του βίου του και της ποίησης του.

Η φράση "ΚΑΤΑ ΤΟΝ ΔΑΙΜΟΝΑ ΕΑΥΤΟΥ" είναι Αρχαιοελληνική. Στην αρχαία Ελλάδα ο δαίμονας δεν είχε την έννοια που του αποδίδεται στα νεότερα χρόνια, του κακού, του Σατανά. Είχε την έννοια της θεότητας (οι αρχαίοι Έλληνες δεν είχαν διάβολο).

Αντιγράφω από το "Λεξικόν της Αρχαίας Ελληνικής Γλώσσης" του Ιωαν. Σταματάκου

Δαίμων 

-ονος (ὁ, ἡ) [δαίω (Β)]΄ θεός, θεά. –

ΙΙ. ἡ θεότης || μοῖρα, τὸ πεπρωμένον, εἰμαρμένη, τύχη (καλὴ ἤ κακή) || πρὸς δαίμονα=ἐναντίον τοῦ πεπρωμένου || σὺν δαίμονι=μὲ τὴν εὔνοιαν τῶν θεῶν

ΙΙΙ. ὁ δαίμων τινός, τ. ἔ. τὸ προστατεῦον αὐτὸν πνεῦμα || ὁ κλῆρός τινος, ἡ τύχη του. –

ΙV. δαίμονες ὠνομάζοντο καὶ αἱ ψυχαὶ τῶν ἀνθρώπων τοῦ χρυσοῦ αίῶνος, αἵτινες ἀπετέλουν τὸν συνδετικὸν κρίκον μεταξὺ θεῶν καὶ ἀνθρώπων

V. πονηρὸν πνεῦμα, διάβολος (ἐν τῇ Κ.Δ.).

Ἐτυμ.: κατὰ τινας ἐκ ῥ. δα- τοῦ δαίω=μοιράζω, τρόπον τινὰ δαίμων=ὁ διαμοιραστής, πρβλ. 

- Ἄλλοι ἀνάγουσι τὴν λ. εἰς τὴν ῥ. διF- (βλ. Ζεύς, θεῖος).

[ΙΩΑΝ. ΣΤΑΜΑΤΑΚΟΥ - ΛΕΞΙΚΟΝ ΤΗΣ ΑΡΧΑΙΑΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΗΣ]

Δηλ. ο δαίμων είναι θεός, η μοίρα, το πεπρωμένο, η τύχη, το πνεύμα που προστατεύει, η ψυχή, η θεότητα που ορίζει και νέμει την μοίρα.

Στον Όμηρο, ο δαίμων, σημαίνει ένα είδος προσωπικής θεότητας, που υπάρχει μέσα στο άτομο και το συνοδεύει από την γέννησή του μέχρι το θάνατο.

Από την Ιλιάδα :

" ἡ δ’ Οὔλυμπόν δε βεϐήκει δώματ’ ἐς αἰγιόχοιο Διὸς μετὰ δαίμονας ἄλλους."

'κι εκείνη στο παλάτι πετάει και πάει του Δία, στον Όλυμπο, με τους θεούς τους άλλους' (μετ. Ν. Καζαντζάκης)

"οὐδ᾽ ἐπιορκήσω πρὸς δαίμονα "

'μπρος στους θεούς εγώ όρκο ψεύτικο δεν παίρνω' (μετ. Ν. Καζαντζάκης)

Στους προσωκρατικούς φιλοσόφους, ο δαίμων απο-θεοποιείται, εξελίσσεται και παίρνει την σημασία της ψυχής, του χαρακτήρα ή της ατομικής μοίρας. Λέγει ο Ηράκλειτος "ήθος ανθρώπω δαίμων",  δηλ. "Δαίμων / Θεός για τον άνθρωπο δεν είναι παρά ο χαρακτήρας του"

Με το "δαιμόνιο" του Σωκράτη, έχουμε το θεϊκό κομμάτι της ψυχής του, ο προστάτης, φύλακας και καθοδηγητής του, η εσωτερική φωνή που εμπιστευόταν και όριζε ως "θεία έμπνευσή" του. Όλοι έχουμε μέσα μας το ιερό δαιμόνιο μας.

Ο Πλάτωνας, στον Κρατύλο, ταυτίζει τον δαίμονα με τον "δαήμονα", τον γνώστη, τον σοφό (από το ρ. δάω = μαθαίνω. Από εκεί βγαίνουν οι λέξεις διδάσκω, διδάσκαλος. Δαήμων = σοφός, αδαής = αυτός που δεν γνωρίζει. Δαήμων => Δαίμων), Και από το δαίμων βγαίνει ο δαιμόνιος => επιτήδειος.

Ο δαίμονας ταυτίζεται και με την μοίρα του ανθρώπου (ευδαιμονία, κακοδαιμονία)

Στις φιλοσοφικές σχολές και ρεύματα της Ελληνιστικής και Ρωμαϊκής περιόδου (Επικούρειοι, Στωικοί, Κυνικοί) συναντάμε την ευδαιμονία ως κοινό φιλοσοφικό στόχο. Ευδαιμονία δεν σημαίνει ευτυχία, αλλά διαρκή προσωπική προσπάθεια για να είναι σε υγιή και ισορροπημένη κατάσταση ο εσώτερος δαίμων μας. Η φράση «ΚΑΤΑ ΤΟΝ ΔΑΙΜΟΝΑ ΕΑΥΤΟΥ», ήταν διαδεδομένη φιλοσοφική ευχή,  η ανώτατη διάκριση που μπορούσε να απονεμηθεί (μετά θάνατον) σε έναν θνητό.

 "Να ζεις κατά τον δαίμονά σου" σημαίνει να είσαι ο εαυτός σου, και όχι αυτό που θέλουν οι άλλοι να είσαι. Να ζήσεις τη δική σου ζωή και να πράττεις σύμφωνα με αυτό που η συνείδηση σου θεωρεί σωστό, αδιαφορώντας για το τι θα πουν οι άλλοι.(Θ. Λαμπρόπουλος)
Μία στάση ζωής που υιοθέτησαν και επιδοκίμασαν οι Επικούρειοι φιλόσοφοι.

Οι 100 καλύτεροι (μου) δίσκοι ροκ μουσικής

 

Το παιγνίδι με τις λίστες πάντα έχει μεγάλο ενδιαφέρον. Ποιες είναι οι καλύτερες ταινίες, τα καλύτερα αυτοκίνητα, τα καλύτερα βιβλία, οι καλύτεροι δίσκοι. Τέτοιες λίστες κυκλοφορούν πολλές, σε ειδικά περιοδικά, βιβλία, sites που ασχολούνται με το ανάλογο αντικείμενο. Συνήθης τρόπος σύνταξης τέτοιων λιστών, είναι (συνήθως σε περιοδικά) να προτείνουν διάφοροι, ειδικοί και μη, τα δέκα καλύτερα από το εξεταζόμενο είδος, και με μια ειδική βαθμολογία να καταγράφονται τα καλύτερα 10, 100 κοκ. 
Όταν κάποιος προσπαθεί να φτιάξει μια λίστα με τους καλύτερους δίσκους, όπως κάνω τώρα εδώ εγώ, και αυτή η επιλογή γίνεται μέσα από πάρα πολλούς δίσκους, αντιμετωπίζει ένα μεγάλο πρόβλημα. Ποια είναι τα κριτήρια της όποιας (αριθμητικής) επιλογής; Αν είναι να επιλέξεις τον καλύτερο ή τους 10 καλύτερους (σου) δίσκους, τότε είναι σχετικά εύκολο. Όλοι έχουμε στο μυαλό μας έναν ή δέκα δίσκους που ξεχωρίζουν πολύ περισσότερο από τους υπόλοιπους. Αν όμως θέλεις να επιλέξεις τους 100 καλύτερους (σου), τότε το πράγμα ζορίζει, και ζορίζει αρκετά, βασανιστικά. Τα κριτήρια επιλογής αμβλύνονται, και δεν είναι εύκολο να επιλέξεις κάποιον ανάμεσα σε άλλους που τους θεωρείς εξ ίσου καλούς, και αρχίζεις τις προσθαφαιρέσεις μη γνωρίζοντας μέσα σου γιατί επέλεξες κάποιους και αφαίρεσες άλλους. 

                               

Στην λίστα των 100 καλύτερων μου δίσκων της ροκ μουσικής που ακολουθεί (ανάμεσα σε 6000 περίπου ροκ δίσκους της δισκοθήκης μου),  η επιλογή είναι καθαρά προσωπική, με μοναδικό κριτήριο το συναισθηματικό δέσιμο με αυτούς και την μουσική απόλαυση που συνεχίζουν να μου προσφέρουν. Δεν μπήκαν κριτήρια εμπορικά (πόσο πούλησαν) ή πως θεωρείται ο καθένας από αυτούς στην παγκόσμια ροκ κοινότητα και τι γνώμη έχουν άλλοι (ο μόνος περιορισμός είναι έως 2 δίσκοι  για κάθε μουσικό ή γκρουπ, για πιο μεγάλη αντιπροσώπευση). Απ' έξω έμειναν άλλοι τόσοι περίπου, εξίσου πολύ καλοί δίσκοι. Δεν παρουσιάζονται αξιολογικά αλλά χρονολογικά. Θα μπορούσε να είναι και μία πολύ καλή βασική ροκ δισκοθήκη. 
Τελικά δεν είναι 100 αλλά 101. Αυτός ο ένας  (που δεν ξέρω ποιος είναι) αντιπροσωπεύει αυτούς που έμειναν εκτός λίστας

                         

 1.       Bob Dylan – Highway 61 Revisited  1965 
 2.      The Beatles – Revolver  1966 
 3.       Bob Dylan – Blonde on blonde  1966
 4.       Paul Butterfield Blues Band – East/West  1966
 5.       Donovan – Sunshine Superman  1966 
 6.       The Byrds – Fifth Dimension  1966
 7.       The Beatles – Stg. Peppers Lonely Hearts Club Band  1967
 8.       Country Joe and the Fish – Electric music for the mind and body  1967
 9.       The Doors – The Doors  1967
 10.   Country Joe and the Fish – I-feel-like-I’m-fixing-to-die  1967
 11.   Jefferson Airplane – Surrealistic Pillow  1967
 12.   Cream – Disraeli Gears  1967
 13.   Jimi Hendrix – Are you experienced 1967
 14.   The Velvet Underground – The Velvet Underground and Nico  1967
 15.   Eric Burdon and the Animals – Winds of change  1967
 16.   Love – Forever changes  1967
 17.   Tim Buckley – Goodbye and Hello  1967 
 18.   Jefferson Airplane – After bathing at Baxter’s  1967
 19.   Big Brother and the Holding Company – Cheap Thrills  1968
 20.   The United States of America – The United States of America  1968
 21.   Van Morrison – Astral weeks  1968
 22.   Quicksilver Messenger Service – Quicksilver Messenger Service  1968
 23.   The Incredible String Band – Wee Tam and the Big Huge  1968
 24.   Blind Faith – Blind Faith  1969
 25.   Crosby, Stills and Nash – Crosby, Stills and Nash  1969
 26.   The Moody Blues – To our children, children, children  1969
 27.   Fairport Convention – Liege and Leif  1969
 28.   Frank Zappa – Hot Rats  1969
 29.   Crosby, Stills, Nash and Young – Déjà vu  1970
 30.   Van Morrison – Moondance  1970
 31.   Pearls Before Swine – The use of ashes  1970
 32.   The Grateful dead – American Beauty  1970
 33.   The Doors – Morrison Hotel  1970
 34.   Traffic – John Barleycorn must die  1970
 35.   Out of Focus – Wake up!  1970
 36.   Van Der Graaf Generator – H to He, Who Am the Only One  1970
 37.   The Allman Brothers Band – Live at Fillmore East  1971
 38.   The Who – Who’s next  1971
 39.   Deep Purple – Machine Head  1971
 40.   King Crimson – Islands  1971
 41.   Can – Tago Mago  1971
 42.   Led Zeppelin – IV  1971                                          
 43.   Jethro Tull – Aqualung  1971
 44.   Rod Stewart – Every picture tells a story  1971
 45.   The Rolling Stones – Sticky fingers  1971
 46.   John Lennon – Imagine  1971
 47.   Out of Focus – Out of Focus  1971
 48.   Spirogyra – St. Radigunds  1971
 49.   The Rolling Stones – Exile on main street  1972
 50.   Wishbone Ash – Argus  1972
 51.   Yes – Close to the edge  1972
 52.   Neil Young – Harvest  1972
 53.   Lou Reed – Transformer  1972
 54.   David Bowie – The Rise and Fall of Ziggy Stardust and the Spiders from Mars  1972
 55.   Amon Düül II – Wolf City 1972
 56.   Renaissance – Prologue  1972
 57.   Hoelderlin – Traum  1972
 58.   The Allman Brothers Band – Brothers and Sisters 1973
 59.   Mike Oldfield – Tubular bells  1973
 60.   Pink Floyd – Dark side of the moon  1973
 61.   Lynyrd Skynyrd – Pronounced Leh-nerd Skin-nerd  1973
 62.   Paul Kantner, Grace Slick – Baron Von Tolbooth and the Chrome Nun  1973
 63.   John Cale – Paris 1919  1973
 64.   Genesis – Selling England by the Pound  1973
 65.   Cockney Rebel – Psychomodo  1974
 66.   Lynyrd Skynyrd – Second helping  1974
 67.   Camel – Mirage  1974
 68.   Led Zeppelin – Physical Graffiti  1975
 69.   Richie Blackmore’s Rainbow – Richie Blackmore’s Rainbow  1975
 70.   Pink Floyd – Wish you were here  1975
 71.   Patti Smith – Horses  1975
 72.   Mike Oldfield – Ommadawn  1975
 73.   Dr. Feelgood – Stupidity  1976
 74.   Jethro Tull – Songs from the wood  1977
 75.   Stranglers – Rattus Norvegicus  1977
 76.   Sex Pistols – Never mind the bollocks, here is the Sex Pistols  1977
 77.   Television – Marquee moon  1977
 78.   Dire Straits – Dire Straits  1978
 79.   Magazine – Real life  1978
 80.   Patti Smith – Easter  1978
 81.   The Clash – London calling  1979
 82.   Neil Young – Rust never sleeps  1979
 83.   Dire Straits – Communique  1979
 84.   Joy Division – Closer  1980
 85.   Eyeless in Gaza – Photographs as memories  1981
 86.   Simple Minds – Sons and fascination/Sister feelings call 1981
 87.   Echo and the Bunnymen – Heaven up here  1981
 88.   Tuxedomoon – Desire  1981
 89.   The Cure – Pornography  1982
 90.   Eyeless in Gaza – Drumming the Beating Heart  1982
 91.   The Wipers – Over the edge  1983
 92.   True west  - Drifters  1984
 93.   The Gun Club – The Las Vegas Story  1984
 94.   The Smiths – Queen is dead  1986
 95.   U2 – Joshua tree  1987
 96.   REM – Green  1988
 97.   Εν Πλω – Εν Πλω  1989
 98.   16 Horsepower – Sackloth ‘n’ ashes  1996
 99.   Nick Cave – The Boatman’s call  1997
100.  Radiohead – OK Computer  1997
101. Tindersticks - Curtains  1997